Een groep ‘verontruste vrienden’ organiseert maandag een korte landelijke werkonderbreking om aandacht te vragen voor de situatie in Gaza. ‘Draag rode kleding en verleng het luchtalarm door op potten en pannen te slaan.’

Nee, een geharnaste activist is hij niet, zegt Aleksander Grocz (42), een van de initiatiefnemers van de werkonderbreking op maandag. Maar hij kon het op een gegeven moment niet meer aanzien. ‘Ik voelde verdriet, woede en machteloosheid vanwege de situatie in Gaza en over de passiviteit van onze regering. Nederland heeft het genocideverdrag ondertekend, wat ons verplicht in te grijpen bij een mogelijke genocide. Maar er gebeurt niets. Ik begon me medeplichtig te voelen. Dit is ook mijn regering.’

Deze zomer bereikten dergelijke gevoelens een kookpunt, toen hij en een groep ‘verontruste vrienden’ beseften dat alle petities, lawaaiprotesten en rode marsen van de afgelopen jaren ‘door de regering gewoon glashard genegeerd zijn’. Zo kwamen ze op het idee voor een staking. ‘Dat was nog niet geprobeerd’, zegt Grocz, die bij De Nederlandsche Bank werkt, maar deze actie op persoonlijke titel organiseert.

De vrienden schreven in juli een opiniestuk in de Volkskrant, waarin ze burgers opriepen het werk op 1 september neer te leggen, omdat de regering bleef ‘zwijgen en wegkijken, terwijl we live via sociale media kunnen zien hoe de bevolking van Gaza systematisch wordt uitgehongerd, gebombardeerd en verdreven’.

Inmiddels is die oproep wat afgezwakt. Grocz, zijn vrienden en de talloze actiegroepen, organisaties en bedrijven die zich inmiddels bij het protest hebben aangesloten, vragen mensen maandag rode kleding aan te doen en rond het middaguur, wanneer het luchtalarm klinkt, kort de werkzaamheden neer te leggen en naar buiten te gaan.

‘Het luchtalarm duurt anderhalve minuut. Dat willen we verlengen tot minstens 5 minuten, door mensen op potten en pannen te laten slaan of door megafoons te laten roepen.’ Grocz hoopt dat mensen beelden van hun walk-out delen via sociale media, met de hashtag #wijwerkenhiernietaanmee.

Waarom de eerste maandag van de maand?

‘Omdat het luchtalarm een prachtig symbolisch moment is voor zo’n actie. Het is overal te horen, het resoneert door het land. We willen er ook mee benadrukken dat dit geen actie is in alleen de Randstad en de grote steden. Daar komt bij dat veel protesten in het weekend plaatsvinden en dat wij graag een signaal willen afgeven op een werkdag. We willen laten zien dat business as usual geen optie is.’

Waarom wordt er niet een hele dag gestaakt, zoals oorspronkelijk het idee was?

‘Een officiële staking moet door de vakbonden worden uitgeroepen. We hebben wel overleg gevoerd met ze, maar op dit moment zijn ze er niet toe bereid. In Nederland staken we vooral voor betere arbeidsvoorwaarden. We hebben hier geen grote geschiedenis van politieke stakingen.’

In de Tweede Wereldoorlog waren er de Februaristaking en de Spoorwegstaking.

‘Ja. En in de jaren tachtig had je de vrouwenstaking, waarbij mensen het werk neerlegden voor de legalisering van abortus. Dat was de enige politieke staking na de oorlog, voor zover ik weet.’

Heeft u een wilde staking overwogen, zonder steun van de vakbonden?

‘Nee, want daarbij genieten de deelnemers geen juridische bescherming. We willen niet dat de mensen die ons steunen, problemen krijgen met hun werkgever.’

Extinction Rebellion doet ook al acties tijdens het luchtalarm, dat ze hebben omgedoopt tot ‘klimaatalarm’. Wordt het niet wat druk op dat tijdstip?

‘Er zijn momenteel veel redenen om je stem te laten horen. Ik denk niet dat deze acties elkaar bijten.’

Wanneer is de werkonderbreking een succes?

‘We doen dit omdat we vinden dat er een einde moet komen aan de genocide in Gaza, maar dat zullen we met dit protest niet bewerkstelligen. Ik weet ook niet of we onze regering – of wat daar nog van over is – kunnen bewegen tot betekenisvolle sancties tegen Israël. Maar als er genoeg mensen naar buiten gaan, dan ben ik tevreden. En wat ook mooi zou zijn: als we de ochtendspits rood kunnen kleuren door al die rode kleding.’