Nederland en Oeganda hebben een intentieverklaring ondertekend om in het Oost-Afrikaanse land een terugkeercentrum te bouwen voor afgewezen asielzoekers. Minister David van Weel (Asiel, VVD) zette in New York zijn handtekening, samen met zijn Oegandese collega. Volgens hem gaat het voorlopig om een kleinschalige proef met een beperkt aantal mensen.

Het centrum is bedoeld voor migranten uit de regio rond Oeganda die na een afgewezen asielaanvraag niet vrijwillig vertrekken uit Nederland. Als landen van herkomst hen niet terugnemen, moeten zij vanuit Oeganda alsnog worden uitgezet. Daarmee wil het kabinet voorkomen dat uitgeprocedeerde asielzoekers hier blijven hangen zonder papieren.

Het aanmeldcentrum in Ter Apel zit van tijd tot tijd overvol. Het dorp wordt geteisterd door een groepje zogenoemde ‘veiligelanders’ die mensen lastigvallen en spullen stelen. Half augustus bracht demissionair asielminister Van Weel een bezoek aan het Groningse dorp

Kritiek vanuit oppositie en organisaties

Het idee zorgt voor veel ophef. Amnesty International noemt de afspraken “verre van positief” en waarschuwt dat mensen willekeurig kunnen worden opgesloten of teruggestuurd naar landen waar zij gevaar lopen. Daarbij wijst de organisatie erop dat Oeganda een van de strengste anti-lhbtqia+-wetten ter wereld kent.

Toen vorig jaar de PVV-bewindsvrouw Reinette Klever de plannen bekendmaakte, reageerden partijen al fel. D66-leider Rob Jetten noemde het “symboolpolitiek” en “totaal onhaalbaar”. Ook nu klinkt de kritiek weer hard, al zegt Van Weel dat de rechter uiteindelijk moet beoordelen of de afspraken juridisch kloppen.