Nederland heeft als eerste NAVO-land 500 miljoen euro beschikbaar gesteld voor een nieuwe vorm van militaire steun aan Oekraïne.

Via een gloednieuwe NAVO-regeling, de zogeheten Prioritised Ukraine Requirements List (PURL), worden met dit geld direct Amerikaanse wapens en onderdelen ingekocht voor Oekraïne. Het gaat om een revolutionaire constructie die bedoeld is om sneller, efficiënter én beter gecoördineerd wapens te leveren aan het Oekraïense front.

Waar voorheen de meeste hulp via individuele nationale routes verliep, zorgt PURL ervoor dat landen gezamenlijk geld kunnen inleggen, waarmee NAVO vervolgens de inkoop en levering coördineert.

Nederland is de eerste die daadwerkelijk betaalt – en geeft daarmee het startschot voor een nieuwe golf van internationale militaire steun aan Oekraïne.

Wat zit er in het Nederlandse steunpakket?

Volgens het Ministerie van Defensie bestaat het pakket uit luchtafweermaterieel, munitie en reserveonderdelen, vooral bedoeld voor Patriot- en HAWK-systemen.

Ook andere wapensystemen waar Oekraïne dringend om heeft gevraagd, vallen onder de bestelling. Het gaat daarbij onder meer om radars, communicatieapparatuur, voertuigen en specifieke types munitie voor frontliniesystemen.

Het pakket is volgens de Nederlandse regering volledig afgestemd op de behoeften die Oekraïne zelf heeft aangegeven. De leveringen worden bovendien via NAVO direct in gang gezet, wat betekent dat de eerste onderdelen al binnen enkele weken in Oekraïne aankomen.

Waarom is deze hulp nú zo cruciaal?

De oorlog in Oekraïne is nog lang niet voorbij. Sterker nog, Russische aanvallen op civiele doelen zijn de laatste maanden opnieuw toegenomen.

Dagelijks worden Oekraïense steden, energiecentrales en infrastructuur getroffen door raketten, drones en artillerie. Luchtafweer blijft dan ook de hoogste prioriteit, zeker nu de herfst in aantocht is – een periode waarin Rusland traditioneel zijn druk opvoert.

Zonder goede bescherming tegen deze aanvallen, blijven burgers en essentiële voorzieningen kwetsbaar. Oekraïne heeft voortdurend geroepen om meer luchtafweersystemen, maar ook om onderdelen voor reeds geleverde systemen die intensief gebruikt worden en slijtage vertonen. Nederland speelt daar met dit pakket direct op in.

Hoe werkt het nieuwe NAVO-mechanisme precies?

PURL is een nieuw NAVO-instrument, opgezet om hulp aan Oekraïne meer te structureren. Tot nu toe leverden veel landen ad hoc steun, vaak los van elkaar, wat leidde tot overlappende zendingen en logistieke vertragingen. Met PURL komen vraag (vanuit Oekraïne) en aanbod (vanuit bondgenoten) veel beter samen.

NAVO houdt een lijst bij van de belangrijkste behoeften van Oekraïne. Landen kunnen aangeven welk deel van die lijst zij willen financieren. NAVO koopt de goederen dan in, vaak rechtstreeks uit Amerikaanse voorraden, en zorgt ervoor dat ze snel worden geleverd.

Het initiatief werd mede gelanceerd onder druk van de Verenigde Staten, die willen dat Europa meer verantwoordelijkheid neemt. Nederland laat nu als eerste zien dat het niet bij woorden blijft, maar ook echt betaalt.

Wat betekent dit voor Nederland zelf?

Met deze actie laat Nederland opnieuw zien dat het tot de kopgroep binnen Europa behoort als het gaat om steun aan Oekraïne. Eerder gaf Nederland al miljarden aan militaire, humanitaire en financiële steun, en ook de training van Oekraïense militairen op Nederlandse bodem loopt nog volop door.

Volgens Defensieminister Brekelmans is deze bijdrage aanvullend op eerder toegezegde hulp. Het bedrag van 500 miljoen euro komt uit een apart fonds voor militaire bijstand, en zal in de komende maanden worden gevolgd door nieuwe bijdragen – zowel via PURL als andere routes.

Hoewel er binnen Nederland ook kritiek klinkt op de hoogte van de steun, wijst de regering erop dat vrede en stabiliteit in Europa op de lange termijn ook in Nederlands belang zijn. De Russische dreiging beperkt zich immers niet tot Oekraïne.

Hoe reageren andere landen op deze stap?

Dat Nederland het voortouw neemt, wordt internationaal breed gewaardeerd. NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte (voormalig premier van Nederland) prees het besluit en noemde het “een voorbeeld dat andere lidstaten snel zullen volgen”.

De verwachting is dat in de komende weken meer landen aankondigen geld over te maken via het PURL-mechanisme.

Zweden, Noorwegen en Denemarken hebben inmiddels laten weten soortgelijke bijdragen te doen. Ook Duitsland overweegt een extra Patriot-systeem te financieren via deze nieuwe NAVO-structuur. In totaal zou de eerste ronde van PURL-bijdragen kunnen oplopen tot meer dan 1 miljard euro.

Dankbaarheid vanuit Oekraïne

De Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy reageerde dankbaar op het Nederlandse gebaar. Via sociale media bedankte hij Nederland voor het “concrete leiderschap” en noemde hij de bijdrage “levensreddend”. Volgens hem redt elke extra Patriot-raket tientallen mensenlevens – iets wat volgens hem niet onderschat mag worden.

Ook het Oekraïense ministerie van Defensie liet weten blij te zijn met de snelheid waarmee Nederland handelt. Juist nu het front zich op verschillende plekken uitbreidt en Rusland inzet op uitputting, zijn snelle leveringen essentieel.

Een stevig politiek signaal

Met deze stap laat Nederland niet alleen solidariteit zien met Oekraïne, maar geeft het ook een stevig politiek signaal af binnen NAVO en richting Rusland. Het laat zien dat Europese landen bereid zijn om zelf de leiding te nemen, zonder telkens te wachten op Amerikaanse instructie.

Het is ook een duidelijke boodschap richting de binnenlandse politiek in andere landen waar steun aan Oekraïne onder druk staat. Nederland laat zien dat militaire hulp ook via NAVO gestructureerd en efficiënt georganiseerd kan worden, wat het draagvlak ten goede komt.

Wat kunnen we de komende maanden verwachten?

De eerste leveringen uit het Nederlandse pakket worden al binnen enkele weken verwacht. Daarna volgen aanvullende zendingen, afhankelijk van hoe snel NAVO en de VS kunnen leveren. Verwacht wordt dat het tempo vanaf september verder wordt opgevoerd, mede dankzij betere coördinatie en voorraadbeheer.

NAVO werkt ondertussen aan een gezamenlijke inventarisatie van middelen die nog geleverd moeten worden, en aan het versterken van de productiecapaciteit van Europese defensiebedrijven. Nederland neemt hierin een actieve rol.

Daarnaast wordt ook gekeken naar uitbreiding van PURL richting niet-NAVO-landen die steun willen leveren, zoals Zweden en Finland. Dit zou de slagkracht van het mechanisme alleen maar verder vergroten.

Conclusie: Nederland neemt verantwoordelijkheid

Met de eerste storting van 500 miljoen euro zet Nederland een belangrijke stap in de ondersteuning van Oekraïne. Niet alleen militair, maar ook politiek. Het laat zien dat Europa in staat is om snel en daadkrachtig te reageren op internationale crises – en dat Nederland hierin graag het voortouw neemt.

De komende tijd zal blijken hoeveel andere landen dit voorbeeld volgen. Maar één ding is duidelijk: met deze bijdrage laat Nederland zien dat woorden niet genoeg zijn. Alleen door te handelen, maak je echt het verschil.