Amina Hassan Sheikh Ali (30) heeft dinsdag met demissionair premier Schoof en ministers in het Catshuis gesproken over moslimdiscriminatie. Dat gaan ze vanaf nu halfjaarlijks doen.

Amina Hassan Sheikh Ali (30) van Collectief Jonge Moslims had de hele ochtend al buikpijn. Dinsdagmiddag schoof ze in het Catshuis aan bij demissionair premier Dick Schoof, minister David van Weel (van Justitie en Veiligheid) en staatssecretarissen Jurgen Nobel en Mariëlle Paul om te praten over moslimdiscriminatie.

Ze zat aan tafel met vijftien andere jongeren tussen 22 en 30 jaar, sommigen op persoonlijke titel, anderen namens het Collectief Jonge Moslims of de Moslimstudenten Associatie Nederland. Hun doel was het bespreken hoe het bestaansrecht van jonge moslims ‘voortdurend wordt ondermijnd en in gevaar gebracht door politiek en overheid’. Zoals Hassan Sheikh Ali het gesprek met buikpijn begon, zo verliet ze het ook weer.

VVD wilde niet in gesprek

“Het was een bizarre situatie”, zegt ze. “Dit is het meest rechtse kabinet dat moslimhaat faciliteert en islamofobe uitspraken doet. En met de leden van dit kabinet zaten wij aan tafel. En het waren ook nog eens allemaal VVD’ers, omdat het kabinet voor de tweede keer viel en NSC-bewindslieden afhaakten.” Het gesprek kwam tot stand na een Kamermotie van Denk. Een meerderheid stemde vóór, maar de VVD stemde tegen. “We gingen dus in gesprek met bewindspersonen van een partij die dat niet eens wilde.”

Hassan Sheikh Ali omschrijft de sfeer als bedrukt. “Ze somden vooral op wat ze al doen, en daar bleef het bij.” Zij benadrukte vooral dat moslimdiscriminatie institutioneel voorkomt, ook via de overheid. Daar werd volgens haar weinig op ingegaan. “Denk bijvoorbeeld aan de wet waardoor banken verscherpt toezicht kunnen houden, bijvoorbeeld, met algoritmes die moslims onevenredig hard raken. Datzelfde geldt voor Duo” dat de studiefinanciering regelt.

Politici en islamofobe uitspraken

Ook de negatieve toon van politici kwam aan de orde. “Hun reactie was: ja, maar jullie kijken niet naar momenten waarop we ons wél uitspreken tegen moslimdiscriminatie. Dat betekent voor mij dat ze ons niet begrijpen. Je kunt toch niet één positieve tweet sturen en daarmee alle andere bagger tenietdoen?”

Politici moeten juist de norm stellen, vindt Hassan Sheikh Ali. “Ze hebben een voorbeeldfunctie en moeten alle burgers beschermen. Je kunt niet zeggen dat je burgers beschermt, maar ze tegelijkertijd met taal om de oren slaat. Als zij zelf islamofobe uitspraken doen, dragen ze bij aan polarisatie.” Ze merkt dat bijvoorbeeld online, waar ze veel islamofobe berichten tegenkomt. Ook hoort ze verhalen van jonge vrouwen die op straat worden aangevallen. “Laatst is iemands hoofddoek eraf getrokken.”

Druppel op gloeiende plaat

Er werden wél drie afspraken gemaakt. “Het kabinet gaat strenger controleren op discriminerende algoritmes, maar dat was al eerder toegezegd. Ook wordt het gesprek tussen kabinet en moslims elk half jaar herhaald. En het ministerie van Binnenlandse Zaken gaat de maatregelen tegen moslimdiscriminatie coördineren. Tot nu toe gebeurde dat alleen algemeen voor álle vormen van discriminatie. Specifieke vormen, zoals antisemitisme, discriminatie tegen vrouwen of tegen de zwarte gemeenschap, zijn ondergebracht bij ministeries. Moslimdiscriminatie is als thema bij niemand ondergebracht.”

In september verschijnt het Nationaal Onderzoek Moslimdiscriminatie, uitgevoerd door de Universiteit Utrecht in opdracht van de overheid. Het onderzoek beschrijft de ervaringen van moslims met discriminatie. “In het Catshuis vertelden de bewindslieden dat ze aan de hand van dat onderzoek concrete maatregelen gaan nemen.”

Demissionair premier Schoof omschreef het gesprek na afloop op X als ‘indringend, soms moeilijk en emotioneel, maar ook een constructieve zoektocht naar oplossingen en wederzijds begrip’. De jongeren gaven aan zich niet voldoende gehoord te voelen en een gebrek aan vertrouwen te hebben in politiek en overheid. ‘Aan ons de taak om samen te onderzoeken hoe dat vertrouwen kan worden hersteld en discriminatie kan worden tegengegaan’, aldus Schoof. Hij bevestigt dat de gesprekken voortaan halfjaarlijks plaatsvinden.

“De afspraken die we vandaag maakten, voelen als een druppel op een gloeiende plaat”, zegt Hassan Sheikh Ali. “Je kunt in anderhalf uur geen dertig jaar aan moslimhaat kantelen.” Ze is daarom ‘voorzichtig positief’ over de vervolgafspraken.