De brute moord op de zeventienjarige Lisa roept klemmend de vraag op: zijn vrouwen nog wel veilig in Nederland? Moeten zij alleen op bepaalde plekken over de schouder kijken of eigenlijk altijd en overal? De Femicide Monitor laat zien dat er in ons land elke acht dagen een vrouw vermoord wordt, en dan meestal ook nog in een huiselijke omgeving.

Oog in oog met zulke ernstige feiten komt de neiging op mannen te vergeten. Dat wil zeggen als slachtoffer. Niet als dader. Het wemelt van de oproepen aan hun adres. Ze moeten aan gewetensonderzoek doen, hun verantwoordelijkheid nemen en zorgen voor een omgeving waarin vrouwen zich veilig voelen. De boodschap “Ik eis de nacht op” is duidelijk aan hen gericht.

In 2024 werden 46 vrouwen om het leven gebracht en en 75 mannen. Dat is bijkans één per vier tot vijf dagen. Mannen lopen dus aanzienlijk meer gevaar dan vrouwen.

Toch wordt dit niet als een probleem gezien. Niet door de samenleving en niet door de mannen zelf. Het leidt niet tot maatschappelijke verontrusting dat mannen in Nederland veel meer kans lopen door geweld om het leven te komen dan vrouwen.

Dit is niet om de zaak te bagatelliseren. Als we gaan kijken naar ander geweld zonder dodelijke afloop, dan krijgen ook de gegevens over moord en doodslag een andere kleur. Ondanks het feit dat volgens de cijfers mannen veel meer gevaar lopen dan vrouwen.

Volgens de emancipatiemonitor 2024 van het CBS kreeg in 2023 6,4 procent van alle Nederlanders boven de vijftien jaar te maken met geweldsdelicten zonder dat daar de dood op volgde. Hier lopen vrouwen iets meer risico dan mannen: de cijfers zijn respectievelijk 496.000 tegen 470.000.  Dit in een land met 18 miljoen inwoners. 

Als deze cijfers kloppen, ervaren veel meer dan 90% van alle vrouwen en mannen in Nederland geen geweld. Toch voelen vrouwen zich onveiliger op straat dan mannen.

Er is namelijk meer: Vrouwen kregen vijf keer zo vaak met seksuele intimidatie te maken dan mannen, respectievelijk 17% tegen 8%. Ze zijn tevens vaker dan mannen slachtoffer van huiselijk geweld maar de getallen verschillen hier niet extreem: het gaat gaat om respectievelijk 8 en 6%. Op het werk hebben vrouwen vier keer zo vaak last van ongewenst gedrag dan mannen. De percentages bedragen 8 en 2%, bij niet-seksuele intimidatie gat het om 14 en 9%. 

Volgens het CBS is 45% van de vrouwen bang slachtoffer te worden van criminaliteit. 70% van de vrouwen boven de 65 jaar doet ‘s-avonds de deur niet meer open als er wordt gebeld. Zijn ze een jaar of vijfentwintig oud, dan loopt bijna de helft liever een stukje om dan een enge route te kiezen. Mannen doen dat veel minder vaak. Zulke gasten zijn dan meestal eerder thuis maar het kan – zo blijkt uit de cijfers – ook eerder fataal aflopen.

Inmiddels heeft de politie een verdachte voor de moord op Lisa en twee andere zware zedenmisdrijven. Hij woonde in een asielzoekerscentrum. Over misdrijven tegen het leven (vrijwel allemaal pogingen) door bewoners van deze centra bestaan de volgende cijfers: 2019 5, 2020 5, 2021 5, 2022 10. De kans dat U de dood vindt door een confrontatie met een asielzoeker is dus extreem klein. U wint nog eerder de straatprijs. Wat U de komende dagen ook gaat horen.

We gaan een noodzakelijke discussie tegemoet over veiligheid op straat. Het gedicht dat viraal ging na de moord op Lisa verliest niet aan zeggingskracht. Maar de cijfers van het CBS net zo min.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin ook al is de laatste put nu dicht.