In het water van het Gelderse dorp Veessen is Defensie bezig met het bergen van een Duits oorlogsvliegtuig. Het gaat om een eenpersoons Messerschmitt BF 109. Het toestel was ingezet tijdens een jacht op geallieerde gevechtsvliegtuigen in de Tweede Wereldoorlog, en stortte in 1944 neer.

Ruim tachtig jaar lang bleef het vliegtuig op de bodem van de Hank, een zijarm van de IJssel, liggen. Niet alleen de vliegtuigmotor, maar ook de bewapening, wielen en cockpit. Defensie wist dat er onderdelen in het water lagen na een dieptedetectie vorig jaar.

Radium en asbest

De opgraving is na al die decennia een speciaal moment, zegt stafofficier vliegtuigberging Coen Cornelissen tegen Omroep Gelderland. Vooral omdat in al die tijd geen geïnteresseerden of nieuwsgierigen bij het wrak zijn geweest. “Dat is bijzonder, omdat men in het verleden altijd op zoek is gegaan naar metaal.”

Een vliegtuigberging is zeer gevaarlijk, zegt Cornelissen. Dat komt doordat er munitie in het vliegtuig ligt en door aanwezigheid van gevaarlijke stoffen zoals radium en asbest. “Daarom werken wij met een gespecialiseerd team. Op die manier heb je een gecontroleerde opgraving.”

‘We blijven altijd zoeken’

Een groot deel van het wrak is nu boven water gehaald. De kosten voor de operatie bedragen zo’n 2,3 miljoen euro. De gemeente Heerde, waar Veessen onderdeel van is, heeft dat bedrag voorgeschoten. “Het is een heleboel geld, maar ik denk dat het het waard is”, zegt burgemeester Olaf Prinsen. “Omdat we zo laten zien, ook aan de militairen van nu, dat we altijd zullen blijven zoeken. Ongeacht van welke kant je bent.”

De stoffelijke resten van de piloot zijn nog niet gevonden. Daar werd wel op gehoopt, zowel voor de nabestaanden als voor het bieden van een graf. Het is onduidelijk of de piloot met het vliegtuig is neergestort, of er eerder is uitgesprongen.

De berging is onderdeel van het Nationaal Programma voor vliegtuigwrakken met nog vermiste vliegers. Dat programma ondersteunt gemeenten bij de kosten van zo’n vliegtuigberging. Waarschijnlijk is de hele bergingsoperatie begin oktober afgerond, verwacht Defensie.