Minister van Weel bezoekt de kazerne Mijnsherenlaan© Rijnmond
Zijn de hulpdiensten én inwoners van de regio Rijnmond voldoende voorbereid op een rampscenario? Die vraag stond centraal tijdens een werkbezoek van minister David van Weel aan de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. “Als je voorbereid bent op een militair conflict, dan ben je ook klaar voor een kleinere ramp”, zegt hij.
Van Weel laat zich tijdens zijn laatste werkbezoek als minister van Justitie en Veiligheid bijpraten over de maatregelen die deze regio neemt.
Hij wordt geïnformeerd over de ‘rampzalige campagne’ die vorig jaar is gelanceerd, om mensen ervan te overtuigen een noodpakket samen te stellen en de voorraadkast te vullen met voldoende water en lang houdbaar voedsel. Eén derde van de inwoners in onze regio heeft volgens de Veiligheidsregio inmiddels een noodpakket in huis.
Op alle doemscenario’s voorbereid: dit is waarom burgemeester Aboutaleb een ‘rampzalige app’ lanceert
Kookboek en game
Ook is een kookboek verschenen met recepten van foodluencers, topkoks en studenten. Zij bedachten gerechten met langer houdbare ingrediënten. In supermarkten komen displays te staan met producten die hiervoor ter inspiratie dienden. En voor jongeren is een game ontwikkeld waarin rampzalige scenario’s kunnen worden nagespeeld.
De minister is zelf ook veel in conflictgebieden geweest en benadrukt het belang van weerbaarheid. “We vinden het vanzelfsprekend dat winkels open zijn, de geldautomaat het altijd doet, dat je kunt bellen en tanken. Maar al die dingen zijn er niet als een land in crisis is. Het is beter daar goed op voorbereid te zijn. Dat geeft rust en biedt meer tijd voor andere dingen.”
De rampzalige supermarkt, als onderdeel van de bewustwordingscampagne van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond© Rijnmond
Pilot in Bloemhof
In het Huis van de Wijk in Rotterdam-Bloemhof krijgt hij te horen hoe inwoners op wijkniveau worden voorbereid op een eventuele crisis. Tijdens een pilot in deze wijk op Zuid heeft een groep inwoners nagedacht over wat nodig is tijdens een langdurige stroomuitval.
Een delegatie deelt hun ervaringen met de minister. Zo blijkt dat jongeren medicijnen en voedsel willen rondbrengen. Anderen bedachten een kleurensysteem van briefjes die mensen op hun raam kunnen plakken. Rood is ‘ik heb hulp nodig’, groen is ‘ik ben oké’.
De pilot wordt later in nog vijf andere wijken uitgerold, waarna de gemeente een concreet plan voor de hele stad maakt. Tegen die tijd is waarschijnlijk ook duidelijk hoe de noodsteunpunten in de regionale brandweerkazernes gaan functioneren. Vanuit deze noodsteunpunten krijgen inwoners hulp en advies als drinkwater niet meer geleverd kan worden, liften vastlopen of verkeerslichten uitvallen. Burgers krijgen daarin zelf ook een belangrijke rol.
Burgemeester Carola Schouten denkt na over rampscenario: ‘Meer nodig dan noodpakket’
Mensen gaan elkaar helpen
Arjen Littooij, directeur van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond: “Ik geloof heel erg in de kracht van de wijk. Mensen gaan elkaar helpen, dat hebben we gezien tijdens corona. En dat gaat ook gebeuren als bijvoorbeeld de stroom uitvalt. Ik hoorde van een deelnemer aan de werkgroep dat hij vanuit Marokko een olielampje had meegenomen, zodat hij bij stroomuitval toch licht heeft. Als je op dat niveau al denkt, weet ik zeker dat het goedkomt.”
Werkbezoek minister Van Weel (rechts) aan de Rotterdam© Rijnmond
Zorgen zijn er wel, onder meer over de bereikbaarheid van de meldkamer. Te vaak gaat het mis. Zo konden mensen tijdens een recente storing bij telefoonprovider Odido niet met 112 bellen. Vorige week nog was er in de nacht ook een uur lang geen contact mogelijk tussen de politie-eenheden op straat en in de meldkamer. Het systeem liep plat tijdens het maken van een back up.
Littooij: “We zijn toen overgestapt op portofoons en mobilofoons, maar het geeft wel de kwetsbaarheid van ons C2000-systeem aan. Het is het kloppend hart van ons crisissysteem. Mensen moeten daarop kunnen rekenen.” Reden voor de directeur van de Veiligheidsregio om de minister op het hart te drukken vaart te maken met een nieuw meldsysteem. En dat komt er ook, werd hem verzekerd, na 2026. “Ik hoefde de paus niet te overtuigen dat hij katholiek was.”
Bereikbaarheid hulpverleners
Ook in de haven bereidt men zich voor op rampscenario’s, vertelt havenmeester René de Vries. Stroomuitval en een cyberaanval kunnen veel problemen geven. Maar ook de massale doorvoer van militaire goederen bijvoorbeeld kan voor logistieke problemen zorgen: voor het containervervoer maar ook de bereikbaarheid van hulpverleners bijvoorbeeld.
Van Weel: “Wat heeft dan prioriteit? Wat zetten we stil, wat kan doorgaan? Je kunt je voorstellen dat snelwegen worden afgezet, maar wat doe je met de aanvoer naar ziekenhuizen. Houden we de wegen voor hulpdiensten open? Dat zijn interessante gesprekken. En als je je op het ergste scenario voorbereid, zoals een militair conflict, dan ben je ook klaar voor een kleinere ramp zoals een stroomstoring of uitval van het mobiele netwerk.”
‘We hebben nog een weg te gaan’
En dat is geen overbodige luxe, bleek deze zomer tijdens de stroomuitval en extreem hoog water in Spanje en de grote natuurbranden in Frankrijk en Italië. Daarom moet iedereen op alle niveaus aan de bak, vindt Van Weel.
Hij zegt: “Het besef is er van boven tot onder, maar we hebben nog wel een weg te gaan. Na de Koude Oorlog hebben we onze defensie afgebouwd en de schuilkelders en burgerbescherming afgebroken. Laten we hopen dat de huidige situatie in de wereld geen opmaat is naar een militair conflict, maar hopen dat als het gebeurd we ons beter kunnen redden dan voorheen.”
