Dinsdag gaan de eerste uitnodigingen voor een nieuwe ronde coronavaccinaties de deur uit. Dit omdat het virus nog altijd rondwaart. In totaal zullen zo’n 7 miljoen mensen worden uitgenodigd. „Ons afweersysteem is niet altijd bestand tegen nieuwe varianten van het virus.’’

Tot half oktober stuurt het RIVM uitnodigingen naar mensen van 60 jaar en ouder. De eerste prik wordt op 15 september gegeven. Daarom: zeven vragen over dit vaccin en het coronavirus.

1. Waarom komt er een nieuwe vaccinatieronde?

„In het najaar krijgen meer mensen een luchtweginfectie’’, zegt Harald Wychgel, woordvoerder bij het RIVM. „Sommige mensen kunnen erg ziek worden van het griepvirus of het coronavirus. De coronaprik geeft mensen die een hoger risico lopen om ernstig ziek te worden extra bescherming tegen ziekenhuisopname of overlijden door corona.’’

2. Bestaat corona dan nog?

Wychgel: „Jazeker, het coronavirus is nooit weg geweest. Het is er nog en kan weer opleven.’’ Er zijn nog wekelijks nieuwe ziekenhuisopnames.

Elke week zijn er een tot twee mensen die zo ziek zijn door het virus, dat ze in ons ziekenhuis moeten worden opgenomen’’, vertelt Chantal Rovers, internist-infectioloog en hoogleraar uitbraken infectieziekten bij het Radboudumc.

Dat is trouwens allang niet meer hetzelfde virus als in 2020, toen een nationale uitbraak het publieke leven bijna twee jaar lamlegde. „Er zijn inmiddels talloze subvarianten geweest’’, legt Rovers uit. „Die allemaal onder de omikronvariant vallen.’’

„Hoewel we ondertussen wel een afweer hebben opgebouwd tegen meerdere varianten, kan een virusvariant zodanig veranderen dat het door ons afweersysteem niet goed wordt herkend, ondanks een eerdere vaccinatie. Dat zorgt ervoor dat je, als je een kwetsbare gezondheid hebt en corona krijgt, toch in een ziekenhuis kunt belanden en zelfs kunt overlijden’’, aldus de internist-infectioloog.

3. Wat zijn de verschijnselen van de nieuwe variant?

„De symptomen zijn hetzelfde als bij de eerste en latere varianten: koorts, hoofdpijn, een droge hoest en vermoeidheid. Ook normale verkoudheidsklachten kunnen voorkomen, zoals keelpijn, niezen en een loopneus.’’

Er is volgens de hoogleraar geen dringend advies voor het doen van een zelftest. „Als je dat wilt, kan dat natuurlijk wel. De zelftesten die momenteel in de winkel verkrijgbaar zijn, werken ook voor de huidige coronavarianten.’’

4. Wie liggen er momenteel in het ziekenhuis met corona?

Over het algemeen zijn het ouderen of mensen met een sterk verminderd afweersysteem, zegt Rovers: „Zoals bijvoorbeeld patiënten die herstellen van een chemobehandeling, nierpatiënten die net een transplantatie ondergingen of mensen met ernstige long- en luchtweginfecties.’’

Overlijdens in ziekenhuizen worden ook nog gemeld, al is het zeer sporadisch. „Voor mensen met een onderliggende ziekte kan zo’n corona-infectie net de druppel zijn. Gelukkig is het niet zo erg als in 2020.’’

Ook in verpleeghuizen overlijden nog steeds mensen aan corona. „Zij zijn soms al zo ernstig ziek dat afspraken gemaakt zijn over het afzien van een ziekenhuisopname, omdat dit de kwaliteit van leven nog verder vermindert. Bij een ernstige corona-infectie overlijden zij daarom soms buiten het ziekenhuis.’’

5. Is er een nieuwe coronagolf op komst?

Wychgel: „Nee, dat verwachten we nu niet, maar het coronavirus is er nog steeds en kan weer opleven.’’ Ook Rovers zegt: „Dat er een nieuwe variant ontstaat die weer veel mensen zo ziek maakt als in het begin, kan theoretisch. Maar ik ga daar niet van uit.”

6. Wie krijgt er een uitnodiging voor een vaccinatie?

Iedereen vanaf 60 jaar ontvangt een brief van het RIVM. Bij mensen die vorig jaar een coronaprik hebben gehaald bij de GGD, staat er al een voorstel voor een afspraak in. Ook mensen die een griepprik krijgen, worden uitgenodigd voor het coronavaccin. Er wordt geprikt met Pfizer, volgens de Gezondheidsraad is het bewezen effect van dit vaccin het grootst tegen de coronavarianten die nu rondgaan.

Volwassenen van 50 tot en met 59 jaar die jaarlijks een uitnodiging voor de griepprik krijgen, kunnen ook een coronaprik halen. Dit geldt ook voor kinderen en volwassenen met een medisch hoog risico, bijvoorbeeld met een ernstige afweerstoornis. Meer informatie hierover is te vinden via rivm.nl/corona/risicogroepen

Bewoners van zorginstellingen krijgen de coronaprik in de instelling zelf. Zij ontvangen via de zorginstelling meer informatie hierover. Wychgel: „Ook zorgmedewerkers die werken met kwetsbare patiënten komen in aanmerking voor een coronaprik. Deze groepen ontvangen géén uitnodigingsbrief van het RIVM.’’

Volwassenen en kinderen die niet tot de doelgroep behoren, maar vanwege bijvoorbeeld een kwetsbaar gezinslid of op advies van een behandelend arts toch een coronaprik willen, kunnen die halen.

„Omdat besmetting vaak plaatsvindt in huiselijke kring kun je door te kiezen voor vaccinatie je dierbare kwetsbaren beter beschermen tegen het virus dan wanneer alleen mensen met een kwetsbare gezondheid zelf gevaccineerd worden’’, zegt Rovers.

In totaal komen meer dan 7 miljoen mensen in aanmerking voor een nieuwe prik.

7. Beschermt het vaccin ook tegen long covid?

„Onderzoek heeft laten zien dat een corona-infectie na vaccinatie waarschijnlijk minder vaak tot long covid leidt dan zonder vaccinatie. Het vaccin verkleint ook de kans op besmetting met corona’’, legt Rovers uit. „Wie corona krijgt, kan nog steeds long covid krijgen. Dus indirect vermindert vaccinatie zo ook de kans op long covid.’’